Reünie Aloysius-mulo Hoorn 18 oktober 1998

Oud geworden, jong gebleven

Tegen de driehonderd oud-leerlingen van de r.k. mulo Sint Aloysius in Hoorn kwamen op 18 oktober 1998 naar de reünie in het gebouw van het Werenfridus-lyceum in Hoorn. Bij hun vertrek naar huis kregen ze een glas met de tekst: 18 oktober 1998  'Oud geworden, jong gebleven'.  Voor ieder had ik ook een  sober boekje dat ik schreef onder dezelfde titel 'Oud geworden, jong gebleven'  met toegevoegd  'en al wat er tussen zit .....

Zondag 18 oktober 1998, reünie van de r.k. school voor U.L.O. Hoorn en omstreken Sint Aloysius. Een ontmoeting van velen. Ruim veertig of vijftig jaar nadien. En al wat er tussen zit.

'Herinneringen aan liturgielessen van Holtkamp, spijbelen, voetballen op de Vollerswaal en eerste liefde komen weer boven!!!' Dat schreef Vern (Vronie) Terra uit Hoorn, destijds wonend op het adres C 104 in Wognum. Zij slaagde als zestienjarige in 1953.

Maar Ko Laan, kapper in De Goorn, zei enigszins bitter: "Het waren de rottigste jaren van mijn leven." In 1957 slaagde Ko, toen nog wonende op het adres Berkhout B 16, voor het eindexamen. Hij was zestien jaar.

Maar rottige jaren of niet,  Ko Laan werkte toch mee aan het zoeken in zijn contreien naar andere geslaagden van de jaren 1944 tot en met 1957. Volgens de lijsten die mij toegestuurd werden door Jan Piet van der Knaap, vroeger leerling en nu vuttend docent van het Werenfridus-lyceum, lukte het in die veertien jaar 462 leerlingen van de Aloysius-(m)ulo het einddiploma te behalen.

De lijsten bleken niet helemaal te kloppen. Ko Laan praatte in zijn kapsalon over mijn plan een reünie van oud-leerlingen te organiseren. Al meer dan dertig jaar krijgt hij  Ad Langedijk, voorheen Berkhout C 72, op zijn kap- en praatstoel. "Ik ben in 1950 geslaagd, maar heb nooit bericht van die reünie gehad", zei Ad, oud-hoofd van een basisschool in Blokker, waar hij  nu ook woont. Later meldde zich ook Lea van Iersel, dochter van de vroegere leraar. Zij bleek geslaagd te zijn in 1955, maar haar naam kwam op de lijst niet voor.

Maar dat ene P. van Diepen, Westerdijk 15 in Hoorn, zowel in 1945 als in 1946 slaagde, klopt wel. Pierre van Diepen, nu wonend in Breda, legt het uit: "In 1945, het laatste jaar van de oorlog, kregen we het diploma zonder dat we examen hadden gedaan. Mijn vader vond dat maar niks. Doe het nog maar een jaartje over, zei hij. In 1946 deed ik wel examen, ik slaagde en heb nu dus twee diploma's."

'Geen brandstof'

Het schooljaar 1944-1945 werd beheerst door de oorlog. De spoorwegstaking, op 17 september 1944 afgekondigd door de Nederlandse regering in Londen ter  ondersteuning van de luchtlandingen van de geallieerden in Noord-Brabant en bij Arnhem, had voor veel leerlingen tot gevolg dat ze niet meer naar school konden. Bussen reden niet of nauwelijks door het ontbreken van brandstof.  Goede fietsen waren ondergedoken of door de Duitse bezetters gepikt. Er waren alleen nog fietsen met houten banden. Dus konden tientallen leerlingen uit De Streek en Obdam en omgeving die altijd per trein kwamen, de school wel vergeten. Was dat de reden waarom het hoofd der school H.G. Holtkamp in het absentieboek van dat schooljaar van geen van de leerlingen liet aantekenen of ze wel of niet op school verschenen waren ? Wel staat er dat er in november maar halve dagen school was. En op 11 december ging de school voorlopig dicht. 'Geen brandstof', schrijft Holtkamp. Pas op 5 maart ging de school verder, maar 'zonder verwarming'. Holtkamp en zijn leraren lieten het absentieboek verder niettemin blanco. Hij schreef nog wel dat van 7 tot 12 mei de school dicht was, wegens de bevrijdingsweek. En op 5 juli tekende hij aan: 'weer in eigen schoolgebouw'.

Weggestuurd, lui, spijbelen

Inderdaad, voor zover aan het eind van de oorlog nog les gegeven werd, gebeurde dat in een aftands schoolgebouw aan het Nieuwe Noord. Het gebouw Onder de Boompjes was gevorderd door de Duitsers. Het laatste oorlogsjaar was voor de school ook begonnen met tal van leerlingen uit door oorlogsgeweld bedreigde steden. Uit Den Helder bijvoorbeeld  broer en zus Aggenbach en Daan Heiting. Uit Vlissingen Kees Maasdam. In het absentieboek staat dat de school op 16 mei, de oorlog was net voorbij, negen van die leerlingen had. En dat ze aan het eind van het schooljaar naar hun vroegere woonplaats terugkeerden. Interessant is te zien welke andere redenen er waren waarom leerlingen de school de rug toekeerden. In absentieboeken zijn ze te vinden: terug naar lagere school, geen zin meer, kon niet mee, wordt kapper, wordt typograaf, naar huishoudschool, weggestuurd (lui, spijbelen), naar lagere tuinbouwschool, naar een baas, naar de bouw, naar school Schutijzer, naar ambachtsschool, naar HBS, verhuisd naar Hillegom, naar seminarie. Ja, er gingen er ook naar het seminarie. In die jaren werd het priesterschap als een grote uitverkiezing beschouwd. Je werd er toe geroepen, heette het. Het was een roeping, die ook leerlingen van de ulo 'overkwam'. Otto van Os uit Hoorn bijvoorbeeld. En Petrus Stavenuiter en Johannes van Westen uit Zwaag. In het absentieboek staat achter hun naam '17-4-'46 naar Seminarie'.

Onderwijs

Of ze ooit priester zijn geworden, is mij niet bekend. Ik weet wel dat veel leerlingen later in het onderwijs hun brood hebben verdiend. Ik noem er een stel. Chris Schrickx uit Hoorn bijvoorbeeld. Hij slaagde in 1946 en werd later leraar en zelfs directeur van Aloysius. Arie Schaap uit Bovenkarspel, geslaagd in 1948, werd als leraar Frans collega van Schrickx. Arie wist aanvankelijk niet wat hij wilde, zo leert het absentieboek van '44-'45. Holtkamp schrapte hem op 31 mei 1945 als leerling. Het argument? 'Geen zin meer'. Ad Langedijk, ik schreef het al, werd schoolhoofd in Blokker. Jan Ettes (1944) uit Hauwert directeur van een mbo-school in Borne, Piet Broers (1947) uit Blokker leraar aan een mavo in Noordwijkerhout, Anton Nipshagen (1951) uit De Weere adjunct-directeur van een mavo in Vught, Jan Redeker (1953) uit Venhuizen directeur van een mavo in Hoogeveen. Ben Loos (1948) uit Wognum werd hoofd van de basisschool in Nibbixwoud, Sjef van Iersel (1950), inderdaad 'de zoon van', was leraar aan de technische school voor Hoorn en omstreken. Jaap Beemsterboer (1945) uit Spanbroek bracht het tot directeur van het Ondernemerscollege in Amsterdam. Corrie Koning (1950) uit Lambertschaag werd gepensioneerd als  lerares van de mavo in Uithoorn. En Nel Bloem (1951) uit Hoorn hielp als lerares aan de landbouwhuishoudschool in Raalte meisjes in Salland op weg naar volwassenheid.

Niet enthousiast

Een reünie blijkt niet voor iedereen even aanlokkelijk. Tientallen reageerden niet eens op de brieven die we eind oktober vorig jaar en in april van dit jaar verstuurden. Maar er waren er ook die wel die moeite namen. Klaas Groot (Spanbroek), geslaagd in 1955, schreef 'ik ben niet genoeg enthousiast om er aan deel te nemen.'  De Blokkerse Dorien Sijm (1954) : 'mijn deelname hing mede af van deelname door mijn vriendin Mien Rijper-Van Hees. Zij besloot niet te gaan en daarmee verviel ook mijn motivatie. Een belangrijk motief is echter dat ik de mulo-tijd als een afgesloten periode beschouw.' Jaap Deen (Grootebroek) slaagde samen met zijn tweelingbroer Vok in 1946. Hij emigreerde naar Canada en heet daar James. Hij schreef 'omstandigheden maken het onmogelijk voor mij om te komen.' Henk Damhuis (1953) woont in Zuid-Afrika. Hij stuurde afbericht: 'ik geef de verzekering dat dit met een bloedend hart gebeurt en ik zal die dag in gedachten bij mijn oud-klasgenoten zijn.' Cees Stam (1956) uit Wognum vreest dat de reünie zo massaal wordt dat het bijna onmogelijk zal zijn 'oude contacten weer op te halen.'

Buitenland

Maar er waren ook enthousiastelingen. Vooral onder de emigranten naar Canada. Zoals Afra Broers (1944) uit Wognum. Omdat de post in Canada staakte, belde ze me begin november al. Ze vertelde meteen ook dat Truus de  Wit (1951) uit Bovenkarspel graag over wilde komen. Namens 'Canadees' Theo van der Gulik (1951) uit Westwoud belde z'n schoonzuster alvast. Een paar weken later schreef hij 'I would like to come'. Corrie Stroet (1951) liet uit Canada via Vera Stam (1951) weten de reünie niet te willen missen. Met Hannie Wichers (1946) uit Obdam,  nu Canada, had ik schriftelijk en telefonisch contact. Evenals met Wim Bongers (1944) uit Hoorn. Jammer genoeg is diens vrouw zo ziek geworden dat hij in Canada moet blijven. Lilly Peerdeman (1956) uit Hoorn is in 1958 met haar ouders, broers en zussen naar Australië getogen. In een brief vertelde ze van haar wel en wee. Ze kan niet komen. Evenals de zusjes Corry (1953) en Elly Krom (1955) die ook in Australië wonen. Maar Johan Overbeek (1952) uit Hoorn  is wel overgevlogen uit Australië. In Duitsland woont al 36 jaar de van oorsprong Hoornse Francina Jongejan (1956). Vandaag heeft ze voor het eerst weer haar oud-klasgenoten ontmoet. Heel lang hebben we gezocht naar Louis Bongers (1944). Hij woont op de Filippijnen en is nu hier.

De groeten

Niet iedereen die zich aanvankelijk geestdriftig meldde, is vandaag ook gekomen. Gré Hooyboer (1947) uit Venhuizen is naar Canada voor de viering van een gouden huwelijksfeest. Jan Sneek (1948) uit Abbekerk zegde af omdat hij samen met zijn vrouw Vronie de Moel (1949) in een kerkkoor in Den Haag een plechtige mis moet zingen. Els Knodgen (1947) uit Hoorn is met haar man Kees Schneiders op vakantie. Loes Eisenberg (1950) uit Zwaag komt vanavond laat  pas terug van vakantie. Wil Schoon (1950) uit Bovenkarspel is non geworden en vertoeft buiten het land voor een internationale studiebijeenkomst van haar congregatie. Vanuit Canada schrijft Gerard de Boer (1947) uit Venhuizen niet te zullen komen. Allen vroegen mij hun groeten over te brengen.
Dat doe ik dus bij deze.

Werenfridus

Veel van de over het hele land uitgezworven leerlingen vroegen me wat de relatie is tussen de oude Aloysius en het Werenfridus-lyceum. Daar weet onze penningmeester Lida Bemsterboer (1956) alles van. Zij werd op 1 december 1970 administrateur van de Aloysius en per 1 augustus 1985 hoofd van de administratie van het Werenfridus, nadat die met Aloysius was samengegaan. Lida vertelt hoe Aloysius in 1971 verhuisde naar een nieuw gebouw aan de Berkhouterweg. Al gauw was ook daar de ruimte te beperkt en dat leidde in 1975 tot de oprichting, als afsplitsing van Aloysius, van de r.k. mavo Nieuw-Hoorn, gevestigd in noodlokalen in de wijk Risdam. Niet veel later werden daar een paar noodlokalen van Werenfridus bij geplaatst. Per 1 augustus 1983 werden de noodlokalen van beide scholen samengevoegd in de nieuwe scholengemeenschap Oscar Romero. Aloysius en Werenfridus gingen op 1 augustus 1985 samen verder onder de naam Werenfridus. Daardoor zijn allerlei oude spullen van Aloysius op de zolder van Werenfridus terecht gekomen.

Educatie

En de school Onder de Boompjes dan? Dat gebouw heeft veel beleefd. Natuurlijk was Aloysius er de hoofdpersoon. Maar, ik schreef het al, ook Duitse  militairen hebben er vertoefd. In de hongerwinter 1944-1945 'logeerden' er Amsterdammers die te voet op voedseltocht naar het platteland waren. En nu huist er, hou je vast, de afdeling educatie (volwassenen-onderwijs) van het Horizon-college dat zijn hoofdvestiging in Alkmaar heeft. Gelukkig houdt educatie volgens de schoolleiding ook in dat wij Achter de Vest en Onder de Boompjes nog wat mogen proeven van wat voor de een de rottigste en voor de ander de gelukkigste jaren van het leven waren. En van al wat er tussen zit.


WIM KLAASSEN


* een tussen haakjes geplaatst jaartal is het jaar waarin de genoemde slaagde.

----

Dank

Aan Lida Beemsterboer (1956), Ria Geurtsen (1955), John Lamers (1952) en Jan de Vries (1956) die met veel plezier belangrijk bijdroegen aan de organisatie van deze middag.

Aan Corrie van Wees (1945), Pierre van Diepen (45/46), Ben Loos (1948), Jan Dam (1949), Cor Boer (1950), Henk Knol (1952) en alle anderen die ons aan jullie adres hielpen.

Aan Sjaak Faber, concierge van het Werenfriduslyceum,  die ons met raad en daad terzijde stond.

Aan de afdeling educatie van het Horizoncollege die ons een kijkje gunt in de school Onder de Boompjes.

Aan Jan Piet van der Knaap die de lijsten van de geslaagden opdook.

Aan Cor Kooyman, vroegere adjunct van Aloysius, die op de zolder van Werenfridus na veel moeite de foto's van de geslaagden vond.

----

En veel waardering voor Appie van Wees (1952) die al meer dan dertig jaar goed werk verricht onder de straatkinderen van Kananga, in Kongo. Door de gulheid van jullie en de zuinigheid van de organisatie, kunnen we Appie helpen met een gift van ongeveer 3000 gulden.

Geen bleekveldje

Op 16 oktober 2000 kwam een groep van de oud-leerlingen die op 1 september 1950 in de derde klas van de driejarige opleiding begonnen, een dagje napraten in Hoorn. Bij die gelegenheid presenteerde ik mijn boek 'Geen bleekveldje' met de ondertitel 'de twee werelden van (niet) zomaar een klas'.

Dit boek staat op mijn website, uiteraard onder de kop 'Geen bleekveldje' .